Week van ‘Mediawijsheid’: Verstandig navigeren door de digitale samenleving

In de hedendaagse digitale samenleving, waar informatie binnen handbereik is en communicatie snel en grenzeloos plaatsvindt, wordt mediawijsheid steeds essentiëler. Wijsheid als het vermogen om kritisch, bewust en verantwoordelijk om te gaan met digitale media. Mediawijsheid is namelijk veel meer dan alleen weten hoe je een smartphone gebruikt; het omvat het begrijpen van de impact van media op ons denken, gedrag en onze samenleving als geheel. Maar het vereist ook fundamentele vaardigheden die voortkomen uit fundamentele overtuigingen gestoeld op tijdloze basisprincipes.

Kritisch denken

Een mediawijze samenleving vereist dus allereerst kritisch denken. Zeker met de snelle vlucht van AI is dit nog belangrijker geworden! We moeten in staat zijn om informatiebronnen te evalueren, valse informatie te herkennen en onderscheid te maken tussen feit en fictie. Door kritisch denken te bevorderen, kunnen we ons wapenen tegen de verspreiding van desinformatie en nepnieuws. Hoe beter gevormd, geïnformeerd en geoefend, hoe beter het onderscheidingsvermogen.

Digitale geletterdheid

Daarnaast omvat mediawijsheid ook digitale geletterdheid. Dat gaat over het ontwikkelen van kennis en vaardigheden om technologieën verantwoord te gebruiken, zoals sociale media, zoekmachines en online platforms. Op een matige, doordachte en efficiënte manier. Digitale geletterdheid stelt individuen in staat om veilig online te navigeren, hun privacy te beschermen en cyberdreigingen te herkennen en te vermijden.

Ethisch gebruik

Mediawijsheid betekent ook het kennen van de ethische aspecten van digitale media. Het gaat niet alleen om wat we kunnen doen, maar ook om wat we zouden moeten doen én laten. Genormeerd aan Gods geboden, respectvolle communicatie (online etiquette), matigheid en het begrijpen van de gevolgen van bijvoorbeeld digitale onsterfelijkheid zijn cruciale elementen van mediawijs gedrag en dus ethisch gebruik.

Levenslang leren

Bovendien is mediawijsheid een levenslang leerproces. Technologie verandert voortdurend en daarmee veranderen ook de valkuilen, uitdagingen en kansen die media met zich meebrengen. Daarom is het belangrijk dat adviesdiensten, scholen, kerken, ouders, jongeren en de samenleving als geheel blijven investeren in het bevorderen van mediawijsheid. Door bewustzijn te creëren, educatie te bevorderen en kritisch denken te faciliteren en aan te moedigen kunnen we een mediawijze generatie cultiveren die in staat is om de digitale wereld met competentie te betreden.

Haalbaar of niet?

Maar de hamvraag is of dit allemaal nog haalbaar is. Een vraag die met name dringender is geworden door de snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI). Want wijsheid bouw je op door een langzaam en gestaag proces van leren en ervaringen opdoen. We hebben te maken met een generatie die van jongs af aan gewend is massaal en massief digitale middelen toe te laten in het leven. Daarom zal juist door deze acceptatie, gecombineerd met het aantrekkelijke karakter van AI, steeds meer afhankelijkheid ontstaan van zo’n buitenmenselijke intelligentie. Omdat het zo makkelijk (je hoeft immers niet zelf al te diep meer na te denken) en altijd binnen handbereik is. Intelligentie die inmiddels het level van wijsheid benadert en juist door die altijd beschikbare externe ‘slimheid’ het ontwikkelen van menselijke wijsheid afremt. En dat afremmen zorgt voor meer afhankelijkheid. En die grotere afhankelijkheid zorgt weer voor minder eigen wijsheid, en dat zorgt weer voor…

Daarom begint mediawijsheid met levenswijsheid. Een proces van het aanleren van en oefenen in matigheid en trouw (aan God en Zijn Woord). En dat proces duurt echt langer dan een week! Bovendien kost het veel inspanning voor een mens die na de val voortdurend een andere kant op wil…

D. (Dirk) van Elzelingen

Onderwijsadviseur Specialist Mediatoerusting

Stel een vraag