Goed burgerschapsonderwijs: aan welke ‘knoppen’ kunt u draaien?

De vorige keer noemden we een aantal ijkpunten voor goed burgerschapsonderwijs. Dit keer zoomen we in op de onderwijspraktijk. Aan welke ‘knoppen’ kunt u draaien bij de inrichting van het onderwijs?

Lees hier het vorige bericht: Week van Burgerschap | Maak de balans op met deze ijkpunten – KOC Diensten

Belangrijke handvatten voor burgerschapsonderwijs zijn zowel het pedagogisch klimaat als de inrichting van de leerlijn. Waar kunt u concreet aan denken?

Zes handvatten

1 | Helderheid over kernwaarden waar de school voor staat.
Wanneer Bijbelse kernwaarden gekoppeld worden aan het burgerschapsonderwijs, brengt dit structuur aan. Het wordt hierdoor makkelijker om een schoolbrede aanpak te realiseren. Het wordt ook makkelijker om vanuit de identiteit van de school uit te leggen hoe u burgerschapsonderwijs vormgeeft.

2 | Een veilig en open klimaat in de klas.
Hoe worden moeilijke onderwerpen bespreekbaar gemaakt? Hoe werkt het gezag van Gods Woord door in de les? Hoe doet een onderwijzer dat bij ‘spannende onderwerpen’ in de tijd waarin wij leven?

3 | Onderwijzers die structureel aandacht besteden aan burgerschapsonderwijs in allerlei vakken.
Een kortdurende of incidentele aanpak van burgerschapsonderwijs leidt niet tot kennis, houdingen of vaardigheden die beklijven. Het gaat ook niet zozeer om één specifieke aanpak, maar veel meer om een doordachte en stelselmatige toepassing van de benadering die je als school kiest. Juist voor scholen die Gods Woord als fundament hebben, ligt hier een belangrijke taak en verantwoordelijkheid om leerlingen te vormen, in afhankelijkheid van de zegen van de Heere.

4 | ‘De wereld’ in de school weten te halen en de leerlingen ‘de wereld’ in laten gaan.
Dit kan op allerlei manieren:

• Gebeurtenissen in het leven van leerlingen en vragen die zich voordoen in de maatschappelijke actualiteit, kunnen het vertrekpunt zijn van een goed gesprek aan het begin van de morgen. Daarmee heb je de eerste ‘burgerschapsles’ al te pakken.
• Leerlingen een eigen (school)krant laten maken.
• De ‘echte wereld’ op allerlei manieren benutten. Naast de bekende excursies en het ophalen van zendingsgeld, kunt u ook denken aan het organiseren van een praktische stage, een klussenmiddag in de buurt of het interviewen van ervaringsdeskundigen.
• Het is hierbij wel van belang dat het burgerschapsonderwijs niet bestaat uit losse activiteiten. Zie voorgaande bullits.

5 | Gerichte werkvormen kiezen.
Werkvormen waarmee leerlingen vragen leren stellen, hun eigen standpunt leren formuleren, leren luisteren naar elkaar en na leren denken vanuit verschillende perspectieven.

6 | Praktische toepassingen van democratische principes.
Je kunt hierbij denken aan: ‘de klassenvergadering’, de ‘keukendienst’ of leerlingen mee laten denken over bijvoorbeeld de inrichting van het schoolplein. Maar ook het aanleren van samenwerken (al dan niet met coöperatieve werkvormen) is al een goede voorbereiding op hun plaats later in de maatschappij.

Visie nodig

Tenslotte: het is van belang om als school een visie te hebben hoe u zich verhoudt tot ‘gehoorzamen aan het gezag van de onderwijzer’ en ‘leerlingen ruimte bieden om hen stapsgewijs voor te bereiden op zijn of haar verantwoordelijkheid als christen in een seculiere maatschappij’. Dit zijn twee uitgangspunten van Bijbels onderwijzen die in burgerschapsonderwijs een grote rol spelen.

Meer weten?

Bekijk ‘Bijbelse persoonsvorming en burgerschapsonderwijs‘, één van onze bouwstenen van het vormings- en toerustingsaanbod voor Bijbels onderwijzen.

Heeft u vragen of wilt u hier verder met uw team over nadenken? Neem gerust contact op!

Voor dit nieuwsbericht is gebruikgemaakt van: “Onderwijs in burgerschap: wat scholen kunnen doen, lessen uit wetenschap en praktijk” Kohnstamm Instituut: Amsterdam.

H.J. (Heidi) den Ouden M SEN

Onderwijsadviseur

Stel een vraag